Het drijfvermogen van de rode vuurmier

Eind maart was ik te gast op het prachtige Provinciehuis Noord-Holland bij het mini-symposium Wijs naar de wet – 2025, georganiseerd door Dialoog en Ethiek (https://lnkd.in/eZmEcKhJ).  
Vele sprekers die verschillende perspectieven uitlichtten op ethiek binnen de overheid, en de ethische opgave van ambtenaren.  
 
Een prachtige beeldspraak door Marjan Slob, Denker der Nederlanden, over de rode vuurmier.  
De mieren vormen tijdens een overstroming of storm een bal. Tussen hun ineengehaakte pootjes de eitjes en jonkies, en: luchtbellen. Door deze luchtbellen blijft de kolonie drijven. Geen idee waarheen en hoe lang, maar zolang zij de pootjes bijeenhouden en solidair blijven, is hun overlevingskans het grootst.  
 
Ambtenaren kunnen ook het drijfvermogen van de samenleving vergroten.  
In de verkenning hoe dan? Vele boeiende toespraken, met als rode draad: wat als rechtmatigheid en rechtvaardigheid uit elkaar lopen? En hoe toets je dat?  
 
Gehoor geven aan geluiden uit de samenleving, signalen opvangen, gesprekken aangaan over waarom je doet wat je doet. En: niet blind op regels vertrouwen want dat is inherent het beschermen van de status quo. Durf te reflecteren op veranderende rechtsopvattingen, neem de tijd voor moreel beraad, wees alert waar je in praktijk wat ruimte kunt nemen om regels vrijzinniger te interpreteren, voorkom passieve onrechtvaardigheid door stil te zitten waar je acteren moet.  
 
Luister naar gevoelens van onrecht en beoordeel of deze terecht zijn. Vorm zo het drijfvermogen als een mierenbal in de storm en houd het systeem vitaal. 
 
Dat deze houding vaak en veel dilemma’s oplevert, en soms misschien zelfs gewetensnood, is duidelijk. Maar alleen zo kan het; wij zijn de flux.