Herkaderen en hybris

Herkaderen, nooit van gehoord? Maar vast wel van ‘omdenken’.  
 
Bij omdenken werk je met denkkaders. Door kaders te reframen (herkaderen) kun je bestaande patronen bevragen en overtuigingen uitdagen. 
Ieder mens denkt vanuit referentiekaders, die bepalen welk gedrag geoorloofd is. Soms helpen die kaders niet, vooral bij beperkende overtuigingen en negativiteit.  
 
Met herkaderen kun je referentiekaders bevragen, anders belichten of soms zelfs veranderen. Er kan een andere, positieve betekenis voor bestaande frames ontstaan. Een probleem wordt een mogelijkheid, of zelfs een kans.  
 
Een van de vele manieren van omdenken is context-herkadering; in welke situatie (context) zou dit probleem een andere betekenis kunnen krijgen? Wanneer is dit een zinvol perspectief? Het kan tav het ongewenste gedrag ontschuldigend werken. Een nieuwe betekenis wordt een optie en bij een verschil van mening komt meer balans in de verschillende posities. De betekenis van het gedrag verandert door het veranderen van de context. 
 
In de politiek wordt het veranderen van de context trouwens vaak gebruikt als tactiek, om te in- of excluderen. De opzet is dan niet het overbruggen maar juist het buitensluiten of het creëren van contrasten. En vergelijking met andere plaatsen en tijden of andere culturen dient dan juist het eigen gelijk en zet anderen op afstand. 
 
Dit gebeurt ook bij hybris, tunneldenken in optima forma. We kennen de term uit de Griekse mythologie, waar het staat voor arrogantie en overmoed, en leidt tot normoverschrijding. Dit adresseren in de boardroom is vaak taai, omdat het zich ook kenmerkt door verminderde gevoeligheid voor dat andere perspectief. Contextueel herkaderen resoneert dan onvoldoende. De omdenker kan zelfs ge-gaslight worden.  
 
Soms is er meer nodig. Bijvoorbeeld provocatief herkaderen, het confronteren met de uiterst doorgeredeneerde consequentie. Of pre-framen; vervang eerst, met kracht, de kaders en zorg dat het gesprek daarover, door niets daarvan wordt afgeleid.