Discomfort, veiligheid en vertrouwen

"Psychologische veiligheid is niet het je de hele tijd comfortabel voelen. Het betekent dat je je comfortabel voelt om te praten over wat je oncomfortabel maakt." [Amy Edmondson] 
 
Discomfort is onvermijdelijk en zelfs nodig in transities en wordt vaak in één adem genoemd met veiligheid en vertrouwen. Maar eigenlijk klopt dat niet helemaal.  
 
Vertrouwen (‘trust’) en psychologische veiligheid duiden vaak verschillende betekenissen aan: vertrouwen in de bilaterale relatie, de één-op-één relatie waarin twee individuen elkaar vertrouwen. En psychologische veiligheid (‘safety’) als groepsfenomeen. Safety als: de gedeelde overtuiging dat het veilig is om interpersoonlijke risico's te nemen binnen het team. Je in de groep comfortabel voelen om te praten over wat je oncomfortabel maakt, betekent dat discomfort in een veilige omgeving niet zo erg is. 
 
Daarbij helpt het om patronen in de groep zichtbaar te maken, dat vergroot de psychologische veiligheid. Ook een heldere marsroute en koers helpen, en het begrenzen van wat we niet doen. Kaders en grenzen bieden veiligheid en vertrouwen. Als verwachtingen over de samenwerking helder zijn en aansluiten bij individuele doelstellingen (‘wanneer doe ik het goed?’), wordt integraal samenwerken aantrekkelijker. Dit aansluiten bij het individu is wel cruciaal. Door open communicatie, actief luisteren en constructieve feedback kan een omgeving ontstaan, waarin iedereen zich gewaardeerd en gerespecteerd weet. En dat zijn de bouwstenen voor een florerend, innovatief en succesvol team.  
 
In een omgeving waar psychologische veiligheid heerst, voel je je vrij om te experimenteren, om nieuwe dingen uit te proberen, ideeën te delen en fouten toe te geven. Als we gezamenlijk werken aan een cultuur waarin discomfort wordt verwelkomd, veiligheid wordt gekoesterd en vertrouwen floreert, dan wordt ook samenwerken makkelijker.  
Samenwerken en het delen van dilemma's stimuleert professionaliteit, en het leren binnen het teamverband. Dat vragen aan de ander is een teken van kracht en niet van een tekortkoming. Door hardop met elkaar te denken vanuit verschillende perspectieven kunnen wij complementair zijn aan elkaar en wordt de verbinding krachtiger.  
 
De rechtsfilosoof Oliver Wendell Holmes (1848-1935) schreef niet voor niks: "Vele ideeën groeien beter wanneer ze worden overgeplant in een andere geest dan die waarin ze zijn ontstaan."